Lãi vay ưu đãi từ 7,5 – 8%/năm có hấp dẫn người mua nhà ở xã hội?
Theo các chuyên gia và doanh nghiệp, gói tín dụng ưu đãi trị giá 120.000 tỉ đồng được cung cấp để thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội từ đầu năm 2024 với mức lãi suất dao động từ 7,5-8%/năm. Tuy nhiên, nhiều người cho rằng điều này vẫn chưa đủ thực sự hiệu quả, đặc biệt trong bối cảnh lãi suất huy động của các ngân hàng đang giảm sâu.
Lãi vay ưu đãi từ 7,5 – 8%/năm có hấp dẫn người mua nhà ở xã hội?
Trong buổi hội nghị triển khai đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030” diễn ra gần đây, Phó thống đốc Phạm Thanh Hà đã thông tin rằng từ tháng 4-2023 đến thời điểm hiện tại, Ngân hàng Nhà nước đã tiến hành 2 lần điều chỉnh lãi suất trong gói tín dụng ưu đãi trị giá 120.000 tỉ đồng.
Cụ thể, mức lãi suất ưu đãi cho doanh nghiệp đầu tư vào nhà ở xã hội đã được điều chỉnh giảm từ 8,5%/năm vào tháng 4-2023 xuống còn 8,2%/năm vào tháng 7-2023, và tiếp tục giảm xuống 8%/năm kể từ đầu năm 2024.
Tương tự, lãi suất vay cho những người mua nhà cũng đã được điều chỉnh giảm từ 8%/năm xuống 7,7%/năm, và sau đó giảm tiếp xuống còn 7,5%/năm.
Tuy nhiên, tỷ lệ cho vay của gói ưu đãi trị giá 120.000 tỉ đồng hiện nay vẫn rất thấp, chỉ đạt khoảng 531 tỉ đồng. Số liệu này đáng chú ý khi so sánh với nhu cầu vay mua nhà ở xã hội ngày càng tăng cao.
Nguyên nhân của tình trạng này được nhiều chuyên gia và doanh nghiệp tham gia vào việc phát triển nhà ở xã hội chỉ ra là mức lãi suất vay hiện tại vẫn còn khá cao, chưa thực sự hấp dẫn với cả nhà đầu tư và người mua nhà ở xã hội.
Ngoài ra, thủ tục vay vốn từ gói tín dụng ưu đãi 120.000 tỉ đồng được cho là quá phức tạp, với một số doanh nghiệp phải lặp lại quá trình nhiều lần mà vẫn không thể vay được vốn. Điều này tạo ra một rào cản đáng kể cho việc tiếp cận và sử dụng nguồn vốn này để phát triển nhà ở xã hội.
Tỷ lệ cho vay của gói ưu đãi trị giá 120.000 tỉ đồng hiện nay vẫn rất thấp
Ưu đãi cần thực chất hơn
Theo ông Nguyễn Văn Đính, Chủ tịch Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam, mức lãi suất vay từ 7,5-8%/năm đối với cả người mua nhà và doanh nghiệp đầu tư vào nhà ở xã hội vẫn được cho là cao, bởi vì lợi nhuận từ nhà ở xã hội thường bị hạn chế ở mức 10%, luôn thấp hơn so với nhà ở thương mại.
Theo quan điểm của ông Đính, cần nhìn nhận đúng bản chất của việc đầu tư vào nhà ở xã hội như là một chính sách an sinh xã hội của Nhà nước, và theo ông, chính Nhà nước nên đảm nhận vai trò quan trọng trong việc này. Nếu bây giờ muốn khuyến khích doanh nghiệp tham gia, thì Nhà nước cũng cần phải tạo ra các cơ chế thuận lợi về vốn, tiếp cận đất đai để thu hút doanh nghiệp tham gia vào lĩnh vực này.
“Mức lãi suất 8%/năm trong quá trình từ khi khởi công xây dựng đến hoàn thành một dự án nhà ở xã hội kéo dài từ 1,5-2 năm, đòi hỏi các doanh nghiệp phải chịu nhiều chi phí. Nếu phải vay vốn từ ngân hàng, chi phí vốn cho dự án cũng sẽ vượt qua mức 10%. Trong khi đó, khi lợi nhuận cố định từ dự án nhà ở xã hội chỉ ở mức 10%, các doanh nghiệp tham gia có thể phải đối mặt với nguy cơ lỗ”, ông Đính đã chia sẻ.
Theo quan điểm của ông Nguyễn Chí Thanh – tổng giám đốc Công ty Cao ốc quốc tế Hồ Tây, việc lãi suất tiền gửi trung bình của người dân tại các ngân hàng thương mại hiện nay chỉ khoảng 4%/năm, trong khi người có thu nhập thấp phải vay mua nhà với mức lãi suất ưu đãi 7,5%/năm là không hợp lý.
“Nếu mục tiêu của vay ưu đãi là để hỗ trợ người có thu nhập thấp mua nhà ở xã hội, thì mức lãi suất nên được duy trì ở mức thấp hơn, hoặc tương đương với lãi suất huy động của các ngân hàng. Mức lãi suất vay ưu đãi lên đến 7,5%/năm không phản ánh đúng bản chất,” ông Thanh nhấn mạnh.
Ông Nguyễn Chí Thanh – tổng giám đốc Công ty Cao ốc quốc tế Hồ Tây
Ông cũng rõ ràng chỉ ra rằng đa số lao động có thu nhập trung bình thấp không thể chấp nhận được mức lãi suất vay mua nhà ở xã hội ở mức 7,5%/năm như hiện tại.
Ông Thanh cho rằng mức lãi suất vay ưu đãi cho người mua nhà ở xã hội từ gói ưu đãi 120.000 tỉ đồng nên được duy trì ở mức khoảng 5%/năm là phù hợp. Mức lãi suất này cũng cần được duy trì ổn định trong thời gian dài để hỗ trợ người dân.
Lãi suất vay ưu đãi dành cho người mua nhà ở xã hội cần phản ánh rõ mục tiêu của chính sách, đó là hỗ trợ người dân có thu nhập trung bình thấp tiếp cận được nhà ở.
Đối với các doanh nghiệp đầu tư vào nhà ở xã hội, ông Thanh cho rằng mức lãi suất 8%/năm có thể được chấp nhận, bởi vì các chi phí lãi được tính vào chi phí đầu tư của dự án. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất đối với các doanh nghiệp này là thủ tục vay vốn cần được đơn giản và thuận lợi.
Đồng quan điểm này, ông Nguyễn Quốc Khánh, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Cổ phần Đầu tư và Phân phối DTJ, nhấn mạnh rằng trong hoàn cảnh các ngân hàng huy động vốn với lãi suất thấp như hiện nay, việc giảm lãi suất vay từ gói 120.000 tỉ đồng xuống mức hợp lý là cần thiết để thu hút người mua nhà và các doanh nghiệp đầu tư vào nhà ở xã hội.
