Các tổ chức kinh tế và cá nhân không tham gia trực tiếp trong sản xuất nông nghiệp sẽ được phép nhận chuyển nhượng đất trồng lúa; người sử dụng đất nông nghiệp có thể kết hợp với các hoạt động thương mại, dịch vụ, chăn nuôi, trồng cây dược liệu… Đây là những quy định mới về chế độ sử dụng đất nông nghiệp trong Luật Đất đai sửa đổi. Ngoài ra, luật cũng đặt ra các hạn chế cụ thể về việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất, đặc biệt là áp dụng biện pháp nghiêm ngặt đối với việc thoái vốn đất của doanh nghiệp nhà nước.
Xem thêm: Mua bán nhà đất Hà Đông
Theo đại diện của Bộ Tài nguyên và Môi trường, Luật Đất đai sửa đổi đã hoàn thiện cơ chế và chính sách quản lý sử dụng đất nông nghiệp thông qua việc mở rộng hạn mức nhận chuyển quyền sử dụng đất nông nghiệp, không vượt quá 15 lần so với hạn mức giao đất địa phương.
Ngoài ra, luật cũng mở rộng đối tượng được phép nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất trồng lúa, bao gồm cả tổ chức kinh tế và cá nhân không trực tiếp tham gia sản xuất nông nghiệp. Quy định này, theo đại diện của Ban soạn thảo Luật Đất đai, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức và cá nhân có khả năng về vốn, nghiên cứu khoa học kỹ thuật, giúp họ tiếp cận đất đai và đầu tư vào sản xuất nông nghiệp hàng hóa, đồng thời giảm thiểu tình trạng đất nông nghiệp bị bỏ hoang hoặc sử dụng không hiệu quả.
Để đồng bộ với các quy định trên, luật đã bổ sung các quy định liên quan đến việc tập trung và tích tụ đất nông nghiệp nhằm khuyến khích sự tập trung và tích tụ đất nông nghiệp (ĐNN). Điều này nhằm khắc phục tình trạng manh mún, tạo điều kiện thuận lợi cho việc thu hút đầu tư và thúc đẩy ứng dụng cơ giới hóa cùng công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp.
Nhằm ngăn chặn việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất nông nghiệp sau khi chuyển nhượng, Luật quy định rằng tổ chức và cá nhân nhận chuyển nhượng ĐNN phải sử dụng đất theo mục đích được xác định. Trong trường hợp chuyển đổi sử dụng đất cho mục đích phi nông nghiệp, điều này chỉ được thực hiện khi có sự cho phép từ cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Thêm vào đó, đối với quản lý của đất thuộc lĩnh vực nông nghiệp và lâm nghiệp, Luật cũng rõ ràng quy định về trách nhiệm của Ủy ban Nhân dân cấp tỉnh và cấp huyện trong quản lý đất có nguồn gốc từ các khu vực nông nghiệp và lâm nghiệp. Mục tiêu của các quy định này là khắc phục những vấn đề tồn đọng trong quản lý đất nông nghiệp và lâm nghiệp suốt nhiều năm.
Trong trường hợp đất được Nhà nước thu hồi bao gồm diện tích sử dụng không đúng mục đích, diện tích không sử dụng, đất đang giao khoán, cho thuê, cho mượn, đất trong tình trạng liên doanh, liên kết, hợp tác đầu tư, đất bị lấn, chiếm dụng, hoặc đất đang trong tình trạng tranh chấp, thì đất thu hồi sẽ được cấp phép giao, cho thuê để thực hiện các chính sách hỗ trợ đối với những người thuộc đồng bào dân tộc thiểu số, những người có công với cách mạng, và những người thuộc hộ nghèo, cá nhân tại địa phương không sở hữu đất hoặc thiếu đất sản xuất.
Kiểm soát chặt đất của doanh nghiệp nhà nước thoái vốn
Nhằm giải quyết những vấn đề tồn đọng liên quan đến việc chuyển mục đích sử dụng đất tại các địa phương trong những năm qua, Luật Đất đai sau khi được sửa đổi đã thiết lập các biện pháp kiểm soát ngay từ quá trình lập quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất. Cụ thể, Luật đặt ra yêu cầu về nội dung của quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất cấp huyện, trong đó phải xác định rõ diện tích đất được phép chuyển mục đích sử dụng, bao gồm diện tích đất trồng lúa, đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng, và đất rừng sản xuất.
Luật cũng thiết lập các quy định cụ thể về điều kiện và thẩm quyền cho việc chuyển mục đích sử dụng đất. Quy định này có cấp bậc toàn diện với thẩm quyền chấp thuận chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa, đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng, và đất rừng sản xuất là rừng tự nhiên, đều thuộc thẩm quyền của Hội đồng Nhân dân cấp tỉnh.
Xem thêm: Năm nhóm điểm mới của Luật Đất đai (sửa đổi) sẽ tác động đến đời sống
Đối với hộ gia đình và cá nhân đang sử dụng đất có mong muốn chuyển đổi mục đích sử dụng từ đất nông nghiệp trong khu dân cư, ĐNN trong cùng thửa đất sang đất ở hoặc chuyển đổi mục đích sử dụng sang các loại đất phi nông nghiệp, quy trình phê duyệt sẽ căn cứ vào quy hoạch sử dụng đất cấp huyện, mà không phụ thuộc vào kế hoạch sử dụng đất hằng năm của cấp huyện.
Nhằm ngăn chặn tình trạng “biến đổi” đất công thành đất tư, Luật Đất đai đã tích hợp nội dung về việc tăng cường quản lý và kiểm soát chặt chẽ chuyển mục đích sử dụng đất, đặc biệt là đất của các doanh nghiệp nhà nước thoái vốn. Các quy định cụ thể liên quan đến chuyển mục đích sử dụng đất trong các đối tượng này được chi tiết hóa trong các điều luật liên quan và dự kiến sẽ được đưa vào các văn bản quy phạm pháp luật, thích hợp với chức năng và nhiệm vụ của Bộ Tài chính.
