Sáng 18/1, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường đã chủ trì cuộc họp báo để thông báo kết quả của Kỳ họp bất thường lần thứ 5 của Quốc hội khóa XV. Trong buổi họp báo, sự chú ý của các phóng viên được tập trung nhiều vào dự án Luật Đất đai (sửa đổi) vừa được thông qua.
Xem thêm: Mua bán nhà đất Hà Đông
Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, Phan Đức Hiếu, đã tường thuật về quy định của Điều 138 trong Luật Đất đai (sửa đổi). Điều này liên quan đến việc xem xét công nhận quyền sử dụng đất cho hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất đến trước ngày 1/7/2014. Trong Điều 138, có những nguyên tắc cơ bản được đề cập, và Chính phủ sẽ được giao nhiệm vụ quy định chi tiết theo từng trường hợp, từng thời điểm, hồ sơ, giấy tờ…
Phan Đức Hiếu cũng chia sẻ về việc Chính phủ sẽ ban hành những nghị định nào để hướng dẫn chi tiết và thi hành luật. Theo ông, khi trình dự thảo luật đất đai, Chính phủ đã đính kèm các dự thảo nghị định hướng dẫn thi hành. Với khoảng 65 điều khoản được giao cho Chính phủ quy định hướng dẫn chi tiết trong Luật Đất đai (sửa đổi), số lượng nghị định hướng dẫn thi hành có thể tăng hoặc giảm tùy thuộc vào nội dung hướng dẫn cụ thể.
Ông Phan Đức Hiếu mong rằng Chính phủ sẽ nhanh chóng có kế hoạch ban hành các nghị định hướng dẫn, đặc biệt là chỉ rõ đầu mối cơ quan chịu trách nhiệm tham mưu trong việc soạn thảo nghị định, nhằm đảm bảo rằng Luật Đất đai (sửa đổi) sẽ sớm được triển khai trong thực tế.
Về các điểm mới, ông Phan Đức Hiếu chỉ ra rằng luật có hàng trăm điểm mới, nhưng dựa trên trải nghiệm thẩm tra và giải trình của ông, có 5 nhóm điểm mới quan trọng nhất.
Thứ nhất, có các quy định nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người dân, như mở rộng quyền sử dụng đất cho công dân Việt Nam, bao gồm cả những người định cư và sinh sống ở nước ngoài; chính sách đất đai áp dụng cho đồng bào dân tộc thiểu số; quyền và lợi ích của người bị thu hồi đất, đặc biệt là trong việc thực hiện quy hoạch sử dụng đất; thủ tục hành chính và cấp giấy chứng nhận cho người dân và doanh nghiệp, bao gồm cả quy trình nhận chuyển nhượng dự án bất động sản và tự động gia hạn đối với đất nông nghiệp.
Thứ hai, đối với việc tiếp cận đất đai của doanh nghiệp và người dân, có nhiều quy định ở Điều 79 được thiết kế để thu hồi đất đai phục vụ cho phát triển kinh tế – xã hội, xây dựng cơ sở hạ tầng xã hội, an ninh quốc phòng; quỹ đất và quỹ đất cho doanh nghiệp vừa và nhỏ, đặc biệt là trong lĩnh vực có tính chất xã hội như y tế, giáo dục, văn hoá… bên cạnh hoạt động sản xuất và kinh doanh thông thường. Các quy định được xây dựng rất cụ thể và chi tiết.
Thứ ba, về nâng cao hiệu quả sử dụng đất, dự luật có quy định về việc kết hợp sử dụng đất đa mục đích, chuyển đổi đất nông nghiệp nhằm đóng góp vào việc tích tụ đất đai cho mục đích sản xuất; quyền cho thuê và liên doanh liên kết với đơn vị sự nghiệp công lập; quy định về việc nhận chuyển nhượng đất trồng lúa đối với những đối tượng không trực tiếp tham gia sản xuất nông nghiệp; mở rộng các trường hợp chuyển mục đích sử dụng đất…
Thứ tư, đối với vấn đề tài chính đất đai, Luật có một số chính sách nhằm ổn định tiền thuê đất, tạo điều kiện thuận lợi cho sản xuất; quy định về giá đất và tách bạch giá đất, đồng thời áp dụng chính sách hỗ trợ người dân và doanh nghiệp; cung cấp các chính sách miễn giảm tiền sử dụng đất và tiền thuê đất…
Thứ năm, việc nâng cao hiệu suất và hiệu quả của quản lý nhà nước về đất đai nhằm giảm thiểu thủ tục hành chính, hướng tới tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp; cũng như nâng cao chất lượng dữ liệu đất đai để phục vụ đời sống và hoạt động sản xuất kinh doanh; thiết lập cơ chế giải quyết tranh chấp và tăng cường vai trò của trọng tài thương mại; cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho người dân trong một số trường hợp chưa có giấy tờ về đất…
Xem thêm: Toàn văn Luật Đất Đai (sửa đổi) tại Kỳ họp bất thường lần thứ 5
Đồng thời, có sự huy động sự tham gia giám sát của cộng đồng dân cư, các tổ chức chính trị và xã hội vào quá trình xây dựng và thực thi luật ở mọi giai đoạn. Về chủ trương thuế đối với những người sở hữu nhiều đất đai và nhà ở, ông Phan Đức Hiếu cho rằng vấn đề này không thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Đất đai, mà nằm trong lĩnh vực thuế. Tuy nhiên, ông cũng đề xuất cân nhắc để tăng cường hiệu quả sử dụng đất đai.
Ông Phan Đức Hiếu cũng nhấn mạnh rằng quan hệ liên quan đến đất đai là rất đặc biệt và khác biệt so với các mối quan hệ khác. Đất đai luôn liên quan đến lợi ích của ba bên: người sử dụng đất, doanh nghiệp và Nhà nước. Để đạt được sự hài hòa giữa ba lợi ích này là một nhiệm vụ khó khăn, đầy thách thức, đặc biệt khi còn phải đối mặt với các vấn đề lịch sử, văn hóa và địa lý khu vực.
Phát biểu tại họp báo, Tổng Thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường cho biết, về dự án Luật Đất đai sửa đổi, với những vấn đề đã rõ, được đồng thuận thì không có lý do gì không thông qua. Nếu để đến tháng 5 (kỳ họp thứ 7) mới thông qua dự án luật sẽ làm chậm sự phát triển, nhất là quản trị quốc gia liên quan đến lĩnh vực này.
Việc thông qua Luật Đất đai (sửa đổi) sẽ tạo điều kiện cho các cơ quan có thời gian chuẩn bị các nghị định thi hành.
“Trong lĩnh vực đất đai, quan hệ rất phức tạp. Trong quan hệ giữa Nhà nước, người dân sẽ có xung đột lợi ích với nhau. Phía đền bù muốn giá thấp nhưng người dân muốn giá cao. Đại biểu cũng sẽ bị chi phối. Do đó, thấy chưa hài lòng theo ý mình đang đại diện cho nhóm, đại biểu không đồng tình là bình thường”, ông Bùi Văn Cường nói.