Bồi thường, hỗ trợ, và tái định cư khi thu hồi đất luôn là một vấn đề quan trọng mà người dân quan tâm. Dưới đây là những điểm mới trong Luật Đất đai 2024 mang lại lợi ích cho những người bị thu hồi đất, giúp bạn đọc dễ dàng theo dõi.
Xem thêm: Trung tâm mua bán và ký gửi nhà đất Hà Đông
Tăng giá đất bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất
Luật Đất đai 2024 số 31/2024/QH15 đã loại bỏ quy định về khung giá đất, thay vào đó, đặt mạnh việc định giá đất phải tuân thủ nguyên tắc thị trường.
Khi loại bỏ khung giá đất, các địa phương sẽ tự quyết định và điều chỉnh Bảng giá đất hàng năm (nếu có thay đổi), để phản ánh chính xác giá đất trên thị trường, thay vì dựa vào giá đất tối thiểu – tối đa theo khung giá đất do Chính phủ ban hành như trước đây. Do đó, Bảng giá đất mới sẽ tiếp cận với giá đất thị trường, từ đó làm tăng giá trị đền bù đất so với hiện tại.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng, Bảng giá đất hiện hành sẽ tiếp tục áp dụng cho đến hết ngày 31/12/2025, và từ ngày 01/01/2026, các tỉnh, thành trên cả nước sẽ công bố và áp dụng Bảng giá đất mới. Điều này có nghĩa là, từ 01/01/2026, giá đền bù đất sẽ tăng lên theo Bảng giá đất mới.
Thu hồi đất nông nghiệp có thể được bồi thường bằng đất ở hoặc nhà ở
Theo quy định của Luật Đất đai năm 2024, các hộ gia đình và cá nhân sở hữu đất bị thu hồi có thể được bồi thường bằng đất có mục đích sử dụng tương tự hoặc khác biệt, tiền bồi thường, hoặc nhà ở phù hợp với nhu cầu sử dụng đất và tình hình quỹ đất tại từng địa phương.
Theo khoản 6 của Điều 111 trong Luật Đất đai 2024, những người sở hữu đất nông nghiệp bị thu hồi và đáp ứng điều kiện được bồi thường bằng đất ở hoặc nhà ở, trong trường hợp địa phương có đủ quỹ đất ở và nhà ở, sẽ được bồi thường bằng việc cung cấp đất ở hoặc nhà ở cho tái định cư.
Do đó, từ ngày 01/01/2025, các hộ gia đình và cá nhân bị thu hồi đất nông nghiệp có thể được bồi thường bằng đất ở hoặc nhà ở nếu có nhu cầu và nếu có đủ quỹ đất ở và nhà ở tại địa phương.
Xem thêm: Danh sách bán nhà khu đô thị Phú Lương
Tái định cư xong mới được ra quyết định thu hồi đất
Đây là một quy định hoàn toàn mới được Luật Đất đai 2024 thực hiện, tuân thủ tinh thần của Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 16/6/2022.
Theo khoản 3 của Điều 80 trong Luật Đất đai năm 2024, một trong những điều kiện để thu hồi đất là phải hoàn thành việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và bố trí tái định cư theo quy định của Luật này.
So sánh với quy định tại khoản 6 của Điều 91 trong Luật Đất đai năm 2024: Việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và bố trí tái định cư phải hoàn thành trước khi có quyết định thu hồi đất.
Do đó, việc phê duyệt phương án và thực hiện bố trí tái định cư phải được hoàn thành trước khi thu hồi đất, tức là, tái định cư phải được thực hiện trước.
Trái với quy trình hiện tại, khi chỉ cần hoàn thành xây dựng nhà ở hoặc cơ sở hạ tầng của khu tái định cư để có quyết định thu hồi và phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trong cùng một ngày (theo điểm a của khoản 3 Điều 69 và khoản 3 Điều 85 trong Luật Đất đai 2013).
Hộ gia đình nhiều thế hệ bị thu hồi đất sẽ được giao thêm đất
Trong Luật Đất đai 2024, Khoản 4 của Điều 111 đã quy định rõ các đối tượng sau, nếu đủ điều kiện, sẽ được bồi thường bằng đất ở hoặc nhà ở tại khu tái định cư hoặc địa điểm phù hợp khác khi đất bị thu hồi:
- Hộ gia đình hoặc cá nhân sở hữu đất ở.
- Người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài, cũng như các tổ chức kinh tế hiện đang sử dụng đất ở hoặc sở hữu nhà ở kèm theo quyền sử dụng đất tại Việt Nam.
Trong trường hợp hộ gia đình có nhiều thế hệ hoặc nhiều cặp vợ chồng chung sống trên một thửa đất ở bị thu hồi, nếu có điều kiện để tách thành từng hộ gia đình riêng hoặc nhiều hộ gia đình có chung quyền sử dụng một thửa đất ở bị thu hồi nhưng diện tích đất ở được bồi thường không đủ để giao riêng cho từng hộ gia đình, thì:
Có thể xem xét hỗ trợ để giao đất ở với thu tiền sử dụng đất, bán, cho thuê hoặc cho thuê mua nhà ở cho các hộ gia đình còn thiếu.
Đây là một quy định mới đã cụ thể hóa những quy định hiện hành tại Luật Đất đai năm 2013, Nghị định 47/2014/NĐ-CP và Nghị định 01/2017/NĐ-CP.
Xem thêm: Luật Đất đai sẽ tháo gỡ nút thắt pháp lý, giúp thị trường khởi sắc
Thêm nhiều khoản hỗ trợ cho người bị thu hồi
Bên cạnh các biện pháp hỗ trợ hiện nay như ổn định cuộc sống và sản xuất, đào tạo, chuyển đổi nghề, và tìm kiếm việc làm, Luật Đất đai 2024 đã bổ sung thêm các biện pháp hỗ trợ mới cho người bị thu hồi đất:
- Hỗ trợ di dời cho việc chuyển động vật nuôi;
- Hỗ trợ chi phí tháo dỡ, phá dỡ, và di dời các tài sản gắn liền với đất, như các công trình xây dựng được phép theo giấy phép xây dựng có thời hạn theo quy định pháp luật về xây dựng, nhưng đến thời điểm thu hồi đất thì giấy phép đã hết hạn.
Ngoài ra, Luật Đất đai 2024 đã loại bỏ điều kiện về độ tuổi lao động đối với người tham gia trực tiếp vào sản xuất nông nghiệp khi nhận hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề, và tìm kiếm việc làm.
Thêm vào đó, Luật cũng đã bổ sung quy định hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề, và tìm kiếm việc làm cho các cá nhân thuộc đối tượng bảo trợ xã hội, bao gồm những người đang nhận trợ cấp xã hội hàng tháng, thương binh, bệnh binh, và gia đình của liệt sĩ.
Các điều khoản mới này hứa hẹn đem lại nhiều lợi ích cho những cá nhân và hộ gia đình bị thu hồi đất, theo những quy định rõ ràng và cụ thể được đề ra trong Luật Đất đai 2024. Điều này thể hiện cam kết của pháp luật trong việc bảo vệ quyền lợi của người dân khi đối mặt với các biến động trong lĩnh vực đất đai.